ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ნეოკონსერვატიზმი    

პოლიტიკური ფილოსოფია, რომელიც დასაბამს შეერთებულ შტატებში იღებს. მისი ძირითადი განმასხვავებელი მიმართულება საერთაშორისო ურთიერთობებშია, სადაც ის ინტერვენციონისტულ პოლიტიკას ლობირებს, ეროვნული ინსტერესების (როგორც ეს ნეოკონსერვატორებს ესმით) დაცვის მიზნით.პირველი ნეოკონსერვატორები იყვნენ ძირითადად ებრაელი ლიბერალები რომლებიც ეწინაამდეგებოდნენ ამერიკის სამხედრო ბიუჯეტის შემცირებას და ამას ხსნიდნენ ამერიკის როლის შემცირების საშიშროებით მსოფლიოში. ტრადიციული კონსერვატორებისგან განსხვავებით ნეოკონსერვატორები არ ეწინააღმდეგებიან მინიმალურად ბიუროკრატიულ სოციალურ სახელმწიფოს, და, ზოგადად ემხრობიან რა ლიბერალურ ეკონომიკას, საჭიროებისამებრ არ არიან მასში ჩარევის წინააღმდეგი, გარკვეული სოციალური მიზნების მისაღწევად.

ტერმინი "ნეოკონსერვატორი" თავდაპირველად გამოყენებულ იქნა იმ ლიბერალების წინააღმდეგ, რომლებიც "მარჯვნივ გადავიდნენ". მაიკლ ჰარინგტონმა, სოციალ-დემოკრატმა, სიტყვა ნეოკონსერვატორი პირველად გამოიყენა 1973 წელს ჟურნალის "Dissent" სტატიაში სოციალური პოლიტიკის შესახებ.

პირველი მნიშვნელოვანი ნეოკონსერვატორი, რომელმაც ეს ტერმინი მიიღო და ამ მიმდინარეობის დამფუძნებლად ითვლება, იყო ირვინ კრისტოლი. მან საკუთარი ნეოკონსერვატიული შეხედულებები ჩამოაყალიბა 1979 წლის სტატიაში "Confessions of a True, Self-Confessed 'Neoconservative." ("ნამდვილი, თვითაღიარებული ნეოკონსერვატორის აღიარება"). კრისტოლის იდეების გავლენა იზრდება 1950-იანებიდან, როდესაც ის ჟურნალს "Encounter" აფუძნებს. ნეოკონსერვატიული იდეების კიდევ ერთი გავლენიანი წყარო იყო ნორმან პოდჰორეცი, ჟურნალის "Commentary" რედაქტორი 1960-95 წლებში. 1982 წლისთვის პოდჰორეცი საკუთარ თავს ნეოკონსერვატორს უწოდებდა ნიუ-იორკ ტაიმზის სტატიაში "The Neoconservative Anguish over Reagan's Foreign Policy" ("ნეოკონსერვატიული წუხილი რეიგანის საგარეო პოლიტიკის მიმართ"). ეს ტერმინი სულ უფრო ხშირად ხდება მედიის ყურადღების ცენტრში ჯორჯ ბუში უმცროსის პრეზიდენტობის პერიოდში. განსაკუთრებით ყურადღება ეთმობა ამერიკის საგარეო პოლიტიკაზე ნეოკონსერვატორთა ზეგავლენას, როგორც "ბუშის დოქტრინის" ნაწილს.

პრინციპები

ფრენსის ფუკუიამა გამოყოფს ოთხ ძირითად პრინციპს (ციტირებული ვ. სენდეროვის მიხედვით):

რწმენა, რომ თითოეული ქვეყნის შიდა რეჟიმის ბუნება გავლენას ახდენს მის საგარეო პოლიტიკაზე - და, შესაბამისად, არ შეიძლება იყოს ლიბერალური დემოკრატიული საზოგადოებების ინტერესისა და ზეწოლის საგანი. ეს რწმენა განასხვავებს ნეოკონსერვატორებს „რეალისტებისაგან“, რომლებიც ყოველთვის გამოხატავენ მზადყოფნას „ვაჭრობენ თუნდაც კანიბალებთან“ და აცხადებენ თავიანთ გულგრილობას სხვისი შინაგანი საქმეების მიმართ.

რწმენა იმისა, რომ ამერიკის ძალა უკვე გამოიყენება და უნდა იქნას გამოყენებული მორალური მიზნებისთვის: აშშ-ს ძალა, მათ შორის სამხედრო ძალა, საჭიროა მორალური პრობლემების გადასაჭრელად. შეერთებულ შტატებს, მსოფლიოს დომინანტურ ძალას, განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა ეკისრება. ამრიგად, შეერთებული შტატების, როგორც „მსოფლიო პოლიციელის“ როლი კონსოლიდირებულია.

უნდობლობა ფართომასშტაბიანი სოციალური მშენებლობის პროექტების მიმართ, სოციალური დაგეგმვის პროგრამების არასასურველი შედეგების შიში.

სკეპტიციზმი როგორც საერთაშორისო სამართლის, ისე საერთაშორისო ინსტიტუტების მექანიზმების ლეგიტიმურობისა და ეფექტურობის მიმართ უსაფრთხოებისა და სამართლიანობის განსახორციელებლად.

თანამედროვე ნეოკონსერვატიული დღის წესრიგის ძირითადი პრინციპები გამოკვეთეს უილიამ კრისტოლმა და რობერტ კაგანმა 1996 წელს. მათი არსი გამოიხატა შემდეგში:

შეერთებულ შტატებს მოუწოდებენ განახორციელოს „კეთილგანწყობილი გლობალური ჰეგემონია“ მთელ მსოფლიოში მისი საერთაშორისო გავლენისა და ავტორიტეტის საფუძველზე, რომელიც წარმოიშვა გასული წლების საერთაშორისო და თავდაცვის პოლიტიკის შედეგად.

სტატიის ავტორები გვთავაზობენ შემდეგ "სამ იმპერატივს":

სამხედრო ბიუჯეტის მნიშვნელოვანი ზრდა.

მშვიდობიან მოსახლეობაში პატრიოტიზმისა და მილიტარისტული ღირებულებების პროპაგანდა, „ხალხისა და ჯარის ერთიანობა“, მის რიგებში რაც შეიძლება მეტი მოხალისეების დაკომპლექტება.

მოქმედების „მორალური სიცხადე“ (ინგლისური მორალური სიცხადე) - საფრთხის გამოჩენის მოლოდინის გარეშე, აქტიურად გავრცელდა მთელ მსოფლიოში ამერიკული პოლიტიკური პრინციპები - დემოკრატია, საბაზრო ეკონომიკა და თავისუფლების პატივისცემა.

დემოკრატიის ამერიკული მოდელის ფართოდ გავრცელება ნებისმიერი საშუალებით, მათ შორის სამხედრო გზით, იყო ნეოკონების მიერ გამოცხადებული ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა. უილიამ კრისტოლი თავის ერთ-ერთ ესეში წერდა: „არაჩვეულებრივი მოვლენების წინაშე, შეერთებული შტატები ყოველთვის იგრძნობს თავის მოვალეობას, დაიცვას დემოკრატიული ერი ყველა საშუალებით არადემოკრატიული ძალების, გარე და შიდა თავდასხმისგან“

მკვლევარები აღნიშნავენ, რომ „ამერიკაში ნეოკონსერვატიული რევოლუციისთვის ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნების პრობლემა ერთ-ერთ მთავარ იდეალურ და მობილიზებულ იარაღად იქცა“ (იხ. აგრეთვე ისლამოფაშიზმი). 

იხ. ვიდეო - What is a Neoconservative?