ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                        ლეიფ ერიქსონი

ლეიფ ერიქსონის ძეგლი მინესოტის ქალაქ სენტ-პოლში.

 (ისლ. Leifur Eiriksson; დ. დაახლ. 970 — გ. დაახლ. 1020) — სკანდინავიელი მეზღვაური და გრენლანდიის მმართველი. გრენლანდიის აღმომჩენი ვიკინგის ერიკ წითურის შვილი და თორვალდ ალვალდსონის შვილიშვილი. შესაძლოა იყო პირველი ევროპელი, რომელმაც ქრისტეფორე კოლუმბამდე ხუთი საუკუნით ადრე ფეხი დადგა ჩრდილოეთ ამერიკაში.

ლეიფ ერიქსონის ლაშქრობების შესახებ ცნობილი გახდა ისეთი მანუსკრიპტებით, როგორიცაა: „საგა ერიკ წითურზე“ და „გრელანდიელების საგა“. მათი სანდოობა დაადასტურა XX საუკუნის განმავლობაში ამერიკაში ჩატარებულმა არქეოლოგიურმა გათხრებმ

ლეიფ ერიქსონი დაიბადა ისლანდიაში, ნორვეგიული წარმოშობის ისლანდიელი ვიკინგის ერიკ წითურის ოჯახში. 982 წელს ერიკ წითურის ოჯახი იძულებული იყო მიეტოვებინა ისლანდია და დასახლებულიყვნენ გრენლანდიაში დაარსებულ ახალ კოლონიაში. ლეიფ ერიქსონს ჰყავდა ორი ძმა, თორვალდი და თორსტეინი და ერთი და – ფრეიდისი. დაქორწინებული იყო თორგუნზე, რომელთანაც შეეძინა ერთი ვაჟი თორკელ ლეიფსსონი.

სანამ საზღვაო ლაშქრობას დაიწყებდა, მოაწყო სავაჭრო ექსპედიცია ნორვეგიაში. ნორვეგიიდან დაბრუნების შემდეგ შეხვდა ბიარნი ჰერიუფსსონს, რომელმაც უამბო, რომ დასავლეთით ცურვისას შეამჩნია ხმელეთის ნაწილის კონტურები. ლეიფი დაინტერესდა ამ ინფორმაციით და გადაწყვიტა შეესწავლა ახალი მიწა.

დაახლოებით 1000 წელს ლეიფ ერიქსონმა 35 ადამიანთან ერთად დაიწყო საზღვაო ლაშქრობა ახალი მიწისაკენ. მათ აღმოაჩინეს ჩრდილოეთ ამერიკის სანაპიროს სამი რეგიონი ჰელულანდი (სავარაუდოდ ბაფინის მიწა), მარკლანდი (სავარაუდოდ ლაბრადორი) და ვინლანდი (სავარაუდოდ ნიუფაუნდლენდის სანაპიროები, დღევანდელი ლ’ანს-ო-მედოუზიის მახლობლად), რომელსაც სახელი უწოდეს აღნიშნულ ტერიტორიაზე ვენახის დიდი პლანტაციების არსებობის მიხედვით.

ამერიკის აღმოჩენა

დაბრუნების შემდეგ ლეიფი გრენლანდიაში შეხვდა ნორვეგიელს, სახელად ბჟარნი ჰერჯულფსონს, რომელმაც თქვა, რომ მან დაინახა სხვა მიწის მონახაზი დასავლეთში, ზღვამდე. ლეიფი დაინტერესდა ამ ამბით და გადაწყვიტა ახალი მიწების შესწავლა.

დაახლოებით 1000 წელს ლეიფ ერიქსონმა 35 კაციანი ეკიპაჟით დასავლეთისკენ გაცურა ბჟარნიდან ნაყიდი გემით. მათ აღმოაჩინეს ამერიკის სანაპიროების სამი რეგიონი: ჰელულანდი (ალბათ ბაფინის კუნძული), მარკლანდი (სავარაუდოდ ლაბრადორის ნახევარკუნძული) და ვინლანდი, რომელმაც თავისი სახელი მიიღო იქ მზარდი ვაზის დიდი რაოდენობით (შესაძლოა ეს იყო ნიუფაუნდლენდის სანაპირო თანამედროვე ქალაქთან ახლოს. L'Ans- o-Meadows). იქვე დაარსდა რამდენიმე დასახლება, სადაც ვიკინგები ზამთარში რჩებოდნენ.

გრენლანდიაში დაბრუნების შემდეგ ლეიფმა გემი მისცა ძმას თორვალდს, რომელიც სანაცვლოდ გაემგზავრა ვინლანდის შესასწავლად. თორვალდის ექსპედიცია წარუმატებელი აღმოჩნდა: სკანდინავიელები შეხვდნენ "სკრელინგებს" - ჩრდილოეთ ამერიკის ინდიელებს, ტორვალდი კი შეტაკებაში დაიღუპა.

ისლანდიური ლეგენდების თანახმად, ერიკმა და ლეიფმა თავიანთი კამპანიები ბრმად კი არ გააკეთეს, არამედ იმ თვითმხილველების ისტორიებზე დაყრდნობით, როგორიცაა ბჟარნი, რომლებმაც ჰორიზონტზე უცნობი მიწები დაინახეს. ამრიგად, გარკვეული გაგებით, ამერიკა აღმოაჩინეს ჯერ კიდევ 1000 წლამდე. თუმცა, სწორედ ლეიფმა პირველად მოაწყო სრულფასოვანი ექსპედიცია ვინლანდის სანაპიროზე, დაარქვა მას სახელი, დაეშვა სანაპიროზე და კოლონიზაციაც კი სცადა. ლეიფისა და მისი ხალხის მოთხრობების მიხედვით, რომლებიც საფუძვლად დაედო სკანდინავიურ "ერიკ წითელის საგას" და "გრენლანდიელთა საგას", შედგენილია ვინლანდის პირველი რუქები. 

იხ. ვიდეო Leif Eriksson - The First European in North America - Thanks to a rhyme learned in grade school, many people believe that Columbus first discovered America in 1492. But this Viking Cruises® video chronicles how, nearly 500 years before the Italian explorer sailed the ocean blue, a 25-year-old Norse navigator named Leif Eriksson and a crew of 35 men set sail to explore the seas west of Greenland. When Eriksson arrived on the shores of what he called “Vinland,” he became the first European to set foot in North America. Narrated by Viking Cruises Sr. Vice President Karine Hagen, this short film traces Eriksson’s history and his voyage into immortality. The son of intrepid Viking explorer Erik the Red, Eriksson led the historic journey from Greenland to North America through uncharted waters without a compass. Although the discovery was celebrated for centuries in Norse legend and stories, many doubted the accuracy of those accounts. Doubts about Eriksson’s discovery were finally dispelled in 1960, when modern-day explorers Helge and Anne Ingstad identified a Norse settlement located at the northern tip of Newfoundland that dates back to the exact time of Eriksson’s voyage. In the United States, the achievement of the Viking explorer with adventure and exploration in his blood is commemorated every year on October 9th. At Viking Cruises, we cherish our Viking heritage and connection to seafaring visionaries like Leif Eriksson.